Het idee
In de opdrachtomschrijving van VVD-minister (toen nog Cora van Nieuwenhuizen) aan Pieter van Geel stond letterlijk het woord ‘klimaat’ nul keer in. Toch is dat een uiterst relevant onderwerp in verband met vliegen.
Mede op instigatie van BVM2 (niet eens heel krachtig, want Van Geel vond zelf ook dat je niet zonder kon) is het onderwerp in het advies terecht gekomen. Het advies was iets ambitieuzer dan je op dat moment kon willen zonder systeemwijziging.
De instigatie van BVM2 om de klimaatparagraaf in het advies-Van Geel in te vullen met een aan dat thema gewijde werkgroep was een stuk zwaarder. Uiteindelijk heeft Bernard Gerard voor BVM2 een opzet voor een werkgroep gemaakt, welke opzet in deze kolommen besproken is. Zie Werkgroep Klimaat binnen LEO gestart
Nu zitten er in LEO nogal wat belanghebbende bobo’s en daarom was het enthousiasme niet altijd hartverwarmend. En als het dan toch moest, moest Eindhoven Airport dan vooroplopen op wat er landelijk aan de Duurzame Luchtvaarttafel was afgesproken?
Gezien de grote stroomvraag die dit met zich meebrengt, direct of via de waterstofroute, is dit futuristische beeld alleen met minder vliegtuigen dan nu te bereiken.
Goed.
Na twee voorbereidingsbijeenkomsten ligt er nu een voorstel dd 12 nov 2021 van LEO-voorzitter Van Geel en secretaris Weekers, waarin de taakstelling van de Werkgroep Klimaat binnen LEO als volgt geformuleerd is:
“Opdracht van de werkgroep
Aan het einde van de tweede bijeenkomst hebben we met hulp van Pieter van Geel gepoogd om tot een opgave van de werkgroep te komen waar de aanwezigen zich allemaal in konden vinden.
De opdracht ligt met name in een onderzoek naar de (on)mogelijkheden om de CO2-uitstoot van de vluchten die vertrekken op Eindhoven Airport te compenseren (in de regio).
Daarbij dient de werkgroep te bekijken of een klimaatfonds daarin een rol van betekenis kan betekenen.
Het is daarnaast interessant om de roadmap van Eindhoven Airport en de ontwikkelingen n.a.v. de Luchtvaartnota actief te volgen en ondersteunen in de werkgroep.
Ook biedt de werkgroep de ruimte om met elkaar informatie en rapporten uit te wisselen die worden gepubliceerd over het verduurzamen van de luchtvaart.”
Het is niet precies wat ons als BVM2 voor ogen stond, maar het is goed genoeg om verstandig bezig te kunnen zijn.
Er is op zich vraag naar natuurontwikkeling die als een van de doelen koolstof vastlegt. Er is een provinciale bossenstrategie, er is het landelijke Actieplan Bos en out, en bijvoorbeeld ook Staatsbosbeheer zoekt geld om bomen te planten. Maar ook bijvoorbeeld geld voor de hernieuwde vernatting van De Peel is een denkbaar doel.
Aan de andere kant is CO2-compensatie een erkend glibberig fenomeen (dubbeltellingen? Was het plan er anders niet ook gekomen? Blijven de geplante bomen inderdaad in het extremere weer leven? Men kan er van alles bij denken en dat moet dan ook.
En de ontwikkelingen in de Luchtvaartnota, of wat daarvan terecht komt na de kabinetsformatie, zijn inderdaad een belangwekkend onderwerp, vooral als men zich daarbij wat vrijheden veroorlooft. Maar bijvoorbeeld ook de biomassaparagraaf in de klimaatplannen van Frans Timmermans.
De werkgroepleden hoeven zich niet te vervelen.
De verduurzamingsactiviteiten van Eindhoven Airport zelf
Gaby Mols gaf namens Eindhoven Airport in de tweede voorbereidingsbijeenkomst een presentatie over wat Eindhoven Airport zelf deed.
Het vliegveld heeft daartoe al twee jaar ene programma, de Sustainable Roadmap. OP de website zijn de duurzaamheidsactiviteiten te vinden op https://www.eindhovenairport.nl/nl/verduurzaming-van-de-luchtvaart . “Duurzaamheid” is hier, zoals wel vaker, gebruikt als een containerbegrip waar zowel klimaat als milieu als materiaal en afval als sociale relaties onder vallen. Hieruit een selectie met ambities als:
- Eindhoven Airport wil in 2030 de helft minder natuurlijke grondstoffen gebruiken. Ook met ons afval gaan we aan de slag. Dat moet worden hergebruikt.
- We stimuleren luchtvaartmaatschappijen om op Eindhoven Airport te vliegen met stillere en schonere vliegtuigen door hiervoor vanaf april 2023 een lager havengeld te factureren. Om geluidsoverlast in de vroege ochtend en later op de avond zo veel mogelijk te beperken, heeft Eindhoven Airport zijn havengelden gedifferentieerd naar tijdstip van vertrek en landing.
- Het vernieuwen van de vloot door de luchtvaartmaatschappijen draagt sterk bij aan een duurzame leefomgeving. De nieuwste vliegtuigen stoten minder emissies uit. Vliegtuigbouwers als Airbus en Boeing ontwikkelen vliegtuigmotoren die steeds minder brandstof verbruiken en dus minder uitstoot veroorzaken.
- Daarnaast brengen we de emissie van onze luchthavenactiviteiten en gebouwen in 2030 naar nul door bijvoorbeeld elektrificatie van voertuigen en equipment. Eindhoven Airport maakt al langer gebruik van groene elektriciteit en groen gas.
- Biokerosine: Biokerosine is een belangrijk middel in het verduurzamen van de luchtvaart. De Nederlandse luchtvaartsector heeft vastgelegd dat in 2030 minimaal 14% van alle kerosine die wordt getankt op Nederlandse luchthavens bestaat uit biokerosine. Eindhoven Airport zorgt er bijvoorbeeld door het aanpassen van tankfaciliteiten op het platform voor dat luchtvaartmaatschappijen dan ook op onze luchthaven duurzame kerosine kunnen tanken. Deze vliegtuigbrandstof kan de uitstoot van vliegtuigen tot wel 80 procent verminderen. De coalitie Clean Skies for Tomorrow (CST), waar Eindhoven Airport (als onderdeel van Royal Schiphol Group) deel van uitmaakt, heeft aan de Europese Commissie gevraagd om in uiterlijk 2025 een Europese bijmengverplichting voor vliegtuigbrandstof in te stellen. Tot aan 2050 wil CST dat de verplichte bijmengverhouding toeneemt.
- Elektrisch vliegen: Eindhoven Airport gelooft in de doorontwikkeling van innovaties in de luchtvaart. We geloven dat elektrisch vliegen veel kan bijdragen aan terugdringen van CO₂-uitstoot door vliegverkeer. Daarom gaan we samen met Rotterdam The Hague Airport, Groningen Airport Eelde en Maastricht Aachen Airport testen met elektrisch vliegen. De proef wordt ondersteund door Royal Schiphol Group en het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum.
- Emissiehandelssysteem: Sinds 2012 geldt het Europese emissiehandelssysteem ook voor airlines. Voor vluchten binnen Europa moeten rechten worden gekocht om emissies uit te stoten. Het Europese luchtvaartnetwerk heeft in december 2020 afgesproken dat alle in- en uitgaande Europese vluchten in 2050 CO₂-neutraal zijn. De Europese luchthavens hebben dit al in 2019 gedaan. Dit doel is in lijn met de ambities van de Europese Unie. Alle partijen in de luchtvaartsector hebben gewerkt aan een routeplan om dit doel samen te gaan halen.
- Verder hebben veel luchtvaartmaatschappijen een CO₂-compensatieprogramma. Hiermee kunnen reizigers hun CO₂-uitstoot compenseren door een financiële bijdrage te leveren aan dit programma. Dit geld wordt onder andere gebruikt voor het planten van bomen of het investeren in duurzame energieprojecten.
- Elektriciteit voor het vliegtuig: Op het platform geparkeerde vliegtuigen krijgen de benodigde stroom steeds vaker via verrijdbare elektrische Ground Power Units. Deze vervangen de dieselaggregaten.
- Hollandse windenergie: Alle luchthavens van de Royal Schiphol Group- en daarmee dus ook Eindhoven Airport sinds 2014 – draaien volledig op in Nederland opgewekte windenergie van Eneco. Dat past bij onze doelstelling om in 2030 helemaal emissievrij te zijn. Alle luchthavens van de Schiphol Group samen verbruiken ongeveer 200 GWh aan stroom. De inzet van windenergie levert een vermindering van 92 miljoen kilo CO₂ op.
- Zonnepanelen: Eindhoven Airport gebruikt zonnepanelen om duurzame energie op te wekken op de luchthaven. Er liggen zonnepanelen op de bagagehal en op de terminal. Ook de taxiluifels op het voorterrein zijn voorzien van zonnepanelen. We bekijken bij nieuwbouw altijd of we zonnepanelen of andere middelen kunnen inzetten om op een duurzame manier energie op te wekken. Het zelf duurzaam opwekken van de energie die we verbruiken past bij onze doelstelling om in 2030 emissievrij te zijn.
- Warmte-koudeopslag: Eindhoven Airport heeft een warmte-koude systeem op parkeervoorziening P5. Het warme water hieruit gebruiken we voor verwarming van de terminal. Op de milieustraat hebben we een koudeopslagsysteem; het koude water hieruit wordt benut om de terminal te koelen. Door de inzet van deze systemen gebruiken we minder gas en stoten we veel minder CO₂ uit. Het gebruiken van een warmte-koudeopslagsysteem draagt bij aan ons doel; al onze gebouwen emissievrij in 2030.
- Zuinig met energie: Voor Eindhoven Airport spreekt het vanzelf dat we zuinig zijn met energie.
Sensoren zorgen ervoor dat op veel plekken het licht pas aangaat als je er loopt
Vrijwel overal hebben we ledlampen
Borden en installaties worden uitgeschakeld als er geen gebruikers zijn
De bagageband in de bagagehal stopt als er geen bagage aankomt
De roltrappen in P1 en in de terminal gaan langzamer als deze niet worden gebruikt - We maken afspraken met onderhoudsbedrijven over duurzaam beheer van onze gebouwen. In aanbestedingen is duurzaamheid een belangrijke voorwaarde; zo stelt Eindhoven Airport bijvoorbeeld eisen aan de mate waarin organisaties positief bijdragen aan onze duurzaamheidsdoelstellingen. Bijvoorbeeld door energiezuinige maatregelen op te nemen zoals zonnepanelen, LED-verlichting of energiezuinige apparaten, werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt aan te nemen of te werken volgens circulaire principes. Daarnaast kunnen inschrijvers zich bij aanbestedingen onderscheiden door aantoonbaar te werken aan duurzaamheid. Door hieraan al bij het aanbestedingstraject aandacht te geven, is er al in een vroeg stadium aandacht voor duurzaamheid.
- Sinds circa half november 2021 verstrekken we met het oog op duurzaamheid bij een online geboekte parkeerplaats op P3, P4 en P5 geen parkeertickets meer.
- Duurzaam bouwen: Verstandig omgaan met de aarde, betekent ook slim bouwen, circulair bouwen, materialen hergebruiken en bijvoorbeeld gas vervangen door duurzame energiebronnen. Eindhoven Airport bekijkt bij alle nieuwe gebouwen hoe zo duurzaam mogelijk kan worden gebouwd, met zo veel mogelijk hergebruik.
- CO₂-neutrale luchthaven: Eindhoven Airport is voor haar eigen activiteiten CO₂-neutraal. Dat was in 2020 voor het zevende jaar op rij. Airports Council International Europe controleert jaarlijks de CO₂-uitstoot van luchthavens. Het gebruikt hierbij het Airport Carbon Accreditation-programma. Onze luchthaven behaalde het Level 3+ Neutrality. We gingen over op groen gas en elektrificeerden het eigen wagenpark en de leaseauto’s. Onze restemissies compenseren we via financiële steun aan een biogasproject in combinatie met circulaire agro-varkensbedrijven in Wanroij. Daar wordt door mest te vergisten in een biogasinstallatie elektriciteit geproduceerd die aan het net wordt toegevoegd. Het project vermindert de uitstoot van methaan naar de atmosfeer en vervangt fossiele brandstoffen die worden gebruikt om lokale gebouwen te verwarmen.
- Eindhoven Airport vindt het belangrijk dat de luchthaven gemakkelijk en snel bereikbaar is. Ook duurzaamheid is hierbij van belang. Daarom stimuleren we het gebruik van duurzame alternatieven om vanaf en naar de luchthaven te reizen.
Gezien de grote stroomvraag die dit met zich meebrengt, direct of via de waterstofroute, is dit futuristische beeld alleen met minder vliegtuigen dan nu te bereiken.
Zeer in het kort samengevat: Eindhoven Airport heeft de bijzaken heel behoorlijk in de hand. Op de hoofdzaak, het eigenlijke vliegen en tanken, heeft het vliegveld nauwelijks greep.
Het vliegveld verwijst naar de instanties die er wel greep op hebben met:
Lees hier het actieplan ‘Slim en Duurzaam’. Lees hier over het akkoord Duurzame luchtvaart en lees hier meer over de Duurzame Luchtvaarttafel. Lees hier meer over de afspraken van Europese luchthavens. Lees hier meer over de klimaatafspraken van de ICAO.
Een kanttekening van BVM2 over biokerosine.
BVM2 is niet principieel tegen biokerosine als aan de noodzakelijke Europese biomassa-eisen voldaan is en dat uit een RSB-certificering blijkt. Maar als dat zo is, zeggen alle deskundigen, kun je zeker niet genoeg produceren om de oorlog mee te winnen. Wat mogelijk wel kan is de eerste slag winnen.
