Inleiding
Het informatieve deel van het Luchthaven Eindhoven Overleg (LEO) is altijd het leukste.
Op 19 juni 2025 presenteerde het Ministerie van i&W het landelijke beleid inzake Sustainable Aviation Fuel (SAF), en de bijbehorende SAF Roadmap. Helaas moet men, de sheets ziende, concluderen dat ze vaak vanuit achter in de zaal niet te lezen waren (en mogelijk voorin ook niet). Dat is jammer. Maar wie de sheets alsnog aan zijn bureau wil lezen, kan ze hieronder ophalen.
SAF is, mits men zich niet aan de eigen propaganda rijk rekent, geen onzinonderwerp. Bij eenzelfde transportprestatie kan SAF ca 80% broeikasgas besparen (met een grote spreiding). Bovendien verbrandt SAF schoner, wat de luchtkwaliteit rond vliegvelden iets verbetert, en vormt SAF in de hoge atmosfeer minder contrails, wat ook goed is voor het klimaat.
Dus dat de EU een initiatief neemt RefuelEU, met verplichte bijmengpercentages, is op zich positief. Die verplichte bijmengpercentages lopen echter erg langzaam op: in 2030 hoopt men op 6% te zitten. Zelfs als dit percentage gehaald wordt (wat consequente handhaving vereist, tegen het gejammer van de luchtvaartsector in), betekent het dat SAF nog vele jaren een ondergeschikte rol speelt, terwijl in diezelfde vele jaren de mondiale broeikasgasemissies fors omlaag moeten.
En dat kan alleen als er simpelweg veel minder brandstof getankt wordt, SAF of geen SAF. Met SAF kan de luchtvaart niet Business As Usual doorvliegen – een schijn die de sector wel wekt. Krimp is nodig en SAF is nuttig voor wat na krimp overblijft.
Zie https://www.bjmgerard.nl/saf-er-kan-best-wel-wat-maar-er-gebeurt-weinig/ en https://bvm2.nl/saf-een-sof/ en https://bvm2.nl/eindhoven-airport-zal-klimaatverplichtingen-niet-halen/ .
Het SAF-beleid en de Roadmap SAF van het ministerie van I&W
Afgezien van de slechte leesbaarheid van sommige bladzijden, vertoont het gepresenteerde beleid, althans zoals behandeld in de presentatie, twee wezenlijke zwaktes.
De Roadmap zelf is te vinden op https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2025/06/03/bijlage-2-nationale-saf-roadmap-2025-2035 .
De ene is dat het teveel een vrijblijvende vrije markt-benadering is. Er moet overtuigd worden en gestimuleerd en geëxploreerd en eventueel uit belastinggeld gesubsidieerd, en dan maar hopen dat het werkt. dat doet het tot nu toe niet, want SAF is enkele malen duurder dan fossiele kerosine en dat maakt de tickets duurder. En in een bedrijfstak met woeste concurrentie en minimale winstmarges telt dat.
Airport-directeur Hellemons heeft het met subsidie uit eigen Airportmiddelen geprobeerd (die zijn overigens redelijk riant), maar geen luchtvaartmaatschappij deed mee.
Het ontbreekt aan dwang. Alleen dus een beetje dwang van de EU, als dat overeind blijft.
De andere zwakte is dat de Roadmap zich niet principieel, maar wel in praktijk, beperkt tot biokerosine, want dat is het makkelijkste en het goedkoopste (de bekende fritesvetkerosine). Dit moet niet als een principiële afwijzing van afvalverwerking tot kerosine gelezen worden, maar de hoeveelheden zijn erg beperkt.
Complexere tweede generatie biogrondstoffen en SAF uit CO2 uit de lucht en duurzame waterstof worden meer voor de vorm vermeld dan in een reële procesgang.
De Nederlandse Duurzame Luchtvaart Tafel had gehoopt in 2030 op 14% SAF te zitten (en Eindhoven Airport nog hoger en Van Geel ook), maar vooralsnog valt niet goed in te zien hoe dat zou moeten gaan lukken.
Dat maakt dat de Roadmap toch (helaas) nogal de indruk wekt dat met ijverig beraadslaagt hoe men een luchtkasteel wil inrichten.
